بررسی مدیریت «غازی» و« بوفالویی» در نظام پرداخت/اجرای سیاست« نان بیات »جواب نمی دهد

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک طی 5 گزارشی که در روزهای اخیر منتشر شد تلاش شد تا مباحث مربوط به بانکداری الکترونیک و پرداخت بررسی شود و برای تکمیل این مباحث دو گزارش دیگر باقی مانده که در هفته آینده منتشر خواهد شد.

در گزارش هایی که منتشر شد اگرچه بر اساس مباحث مطرح شده از سوی مدیر کل فناوری اطلاعات بانک مرکزی بود اما در عمل به پنج بحث پرداخته شد: مقوله سامانه یکپارچه بانکی،امضای دیجیتال ، کیف پول اکترونیک،کارمزد و در نهایت بررسی عملکرد مدیریت نظامهای پرداخت.
اما درخلال انتشار گزارش اتفاقاتی رخ داد که مرورآنها در مسیر بهبود وضعیت نظام پرداخت موثراست.

درسها و خشم ها
 اساسا در مسیر زندگی هم می توان از رویدادها خشم گرفت و بر اسب سرکش احساس نشست و به بدتر شدن اوضاع دامن زد و هم  می توان درس گرفت و با نشستن بر اسب عقل و شکیبایی،با سعه صدرزمینه بهبود وضعیت را فراهم کرد.
طی روزهای گذشته برخی ازافراد پس از انتشار اولین یادداشت خشم گرفتند و به جای نقد اتهام زدند وتوهین کردند و اوج این روند اتفاق روز گذشته بود. کسانی هم بودند که شکیبایی پیشه کردند و لذا  درس گرفتند و طبعا این در ادامه راه توسعه پرداخت الکترونیک در کشور مفید خواهد بود.
نکته اساسی آن است که جامعه ذاتا هوشمند است و مسیر را به جهتی پیش می برد که درسها بمانند و خشمها محکوم و عبرت شوند.
 از سوی دیگر یک ناظر آگاه ، اتفاقات را می بیند بدون آنکه افراد را از یک دیگر جدا کند. همه ما بخشی از یک جامعه هستیم و به تعبیر دیگر  در قالب یک فرایند به هم تنیده یک کلیت را تشکیل می دهیم .این مسئله باعث می شود از یک اتفاق خوشحال یا ناراحت شویم وقطعا مهم نیست که این اتفاق برای چه کسی رخ داده ،مهم این است که این اتفاق در جامعه ما (جامعه بانکداری و پرداخت الکترونیک) به وقوع پیوسته و همه را متاثر کرده و در عین حال در نهایت درسهای آن برای ما باقی خواهد ماند.

مدیریت غازی و بوفالویی
یکی از اتفاقات جالب در روز گذشته که شاید کاملا هم تصادفی بود درج عبارت مدیریت غازی بود.درک این نوع مدیریت در مقابل مدیریت بوفالویی یکی از  فصلهایی است که در نظام پرداخت ما نیاز به مرور دارد.
فردی که نگاه  مدیریت بوفالویی به مجموعه تحت مدیریت خود دارد تلاش می کند زیردستان خود را وفادار و تابع و تحت دستور بارآورد. چنین مجموعه ای به مرور یاد می گیرد که هرگز فکر نکند، سوال نکند و منتظر دستور بماند و هر کس وظایفش را صرفا انجام دهد. طبیعی است در چنین مجموعه ای نباید منتظر مدیر ماند، یک نفر فکر می کند ودیگران اجرا می کنند.
 این همان اتفاقی است که به نظر می رسد با بسامد بسیار بالایی در مجموعه مدیریت فناوری اطلاعات بانک مرکزی اکنون حاکم است. طبیعی است که سقف عملکرد سازمان به سطح کیفیت فکر،احساس و زمان راس مجموعه وابسته است ، اگر وی به هر دلیل کمبود وقت داشته باشد یا از سازمان حذف شود کل فرایند سازمان متوقف می شود یا در خوشبینانه ترین حالت روند سازمان به شدت کند می شود.
شاید به همین علت باشد که در دوره دوم فعالیت اداره نظام های پرداخت ما شاهد افزایش سامانه های نظارتی هستیم. چرا که اساسا نگرش بر کنترل جامعه است تا توسعه .
بر همین اساس بسامد تولید سامانه های نظارتی بالاتر از ارائه خدمات مربوط به تسهیل امور است.

اما در مدیریت غازی همه احساس مسئولیت می کنندوهرعضو سازمان فقط دستور نمی گیرد بلکه خود وضع خود را در هنگام  حرکت می سنجد و تصمیم می گیرد.
هر فرد سازمان ، مسیر حرکت را می داند و درهنگام انحرافات ،سازمان را با خبر می سازد. رهبری و جلودار بودن در مجموعه غازی نوبتی است این به معنای ان است که  همه این شایستگی را پیدا می کنند که فکر کنند و درجای خود رهبری کنند ودر سازمانهای انسانی وقتی راس مجموعه به هر دلیلی قادر به حضور نیست نوبت مدیر بعدی است و مجموعه مسیر خود را متفکرانه دنبال می کندو مهمتر از همه اینکه همه افراد تمایل به پذیرش مسئولیت و جلو دار بودن را دارند، در عین حال که مراقب یکدیگر هستند.
ایجاد چنین رویکردی در سازمان تنها از تفکر راس مجموعه قابلیت تبلور دارد. طبعا در مدیریت غازی اعضای مجموعه دارای اعتماد به نفس بالایی بوده و  خود مدیران توان مندی محسوب می شوند.

با وجود انتقادات زیاد به نظر می رسد ،درمدیریت قبلی رویکرد مدیریت غازی  دست کم به صورت ناقص بر قرارشده بوده که می بینیم افرادی چون حکیمی،عسکری انارکی، کیانی و رحیمی متولد شده اند که هر یک قادرند به خوبی یک مجموعه را مدیریت کنند.
به این دلیل ناقص انجام شده که نتایج مجموعه آن چیزی نشده که جامعه کل انتظار داشته است علت ها هم تا حد زیادی عنوان شده است.

ويژگي بوفالوها
        – آنها به يك رهبر پايبند و وفادار و همه پيروند و تابع.
        -آنها درست همان كاري را مي‌كنند كه به آنها دستور داده شده است.
        – آنها هرگز سؤال نمي‌كنند و فقط پيروي مي‌كنند.
        – بوفالوها منتظر دستور مي‌شوند و تا دستور نرسد، هيچ كاري نمي‌كنند .
        – هيچكس جاي ديگري را پر نمي‌كند و جلو نمي‌افتد و مسئوليت نمي‌پذيرد.
ويژگي غاز ها
        – هر غاز به هنگام پرواز دسته‌جمعي، احساس مسئوليت مي‌كند.
        -هرغازفقط پيروي محض نمي‌كندو وضع خودرادرراه مي‌سنجدوتصميم مي گیرد .
        -هر غاز مسير پرواز گروه را مي‌داند.
        -رهبري و جلودار بودن، نوبتي است.
        -هر غاز،زمان جلوتربودن،درنوك پروازبودن و هدايت گروه را، خود انتخاب می کند.
        – همه غازها تمايل به پذيرش مسئوليت و جلودار بودن و رهبري دارند.
        – غازها در طول پرواز مراقب يكديگر هستند.

سیاست نان بیات
برخی افراد با تمسک به سیاست نان بیات علت کندی توسعه را توجیه می کنند. بدین شکل که تا زمانی که نان تازه است باید آن را مصرف کرد اما وقتی بیات(کهنه) شد طبعا می توان با وعده دادن نان تازه استفاده از  بیات را غیر عقلانی خواند یا میل به خوردن آن رابه حداقل رساند.
 این سیاست در جامعه دارای حافظه کوتاه مدت ،خیلی خوب جواب می دهد؛ اما در جوامعی که رسانه ها زنده هستند جامعه می تواند به حافظه بلند مدت خود رجوع کند و از مسئولان مربوطه پاسخ به این سوال را مطالبه کند که چرا از فرصت ها، وقتی تازه بودند استفاده نکرده است.
 اساس انتشار گزارش های اخیر بر همین نگاه  یعنی رجوع به حافظه بلند مدت جامعه و نفی سیاست نان بیات استوار بود.

آینده همچنان وجود دارد
از گذشته باید درس گرفت و کوله بار راه آینده کرد. سلسله گزارش های «آسیب شناسی نظام پرداخت» با فعال کردن حافظه بلند مدت نظام پرداخت در واقع برای بهبود ادامه مسیر منتشر شدند.
 یک جامعه فکور در گذشته و اتفاقات تلخ و شیرین آن نمی ماند بلکه از انها درس می گیرد تا آینده بهتری بسازد.
 ما امیدواریم این گزارش ها سهمی در ساختن بهتر آینده نظام پرداخت  کشور داشته باشند.