بانکداری الکترونیک در ایران بالغ شده است؟/سامانه های زیست بوم پرداخت الکترونیک/معرفی شش گروه از سامانه ها

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،در زیست بوم پرداخت الکترونیک ایران شش گروه از سامانه ها زیست می کنند.هر یک از این سامانه ها به وظایف خاصی میپردازند.

این کارشناسان اعتقاددارند بانکداری الکترونیک در ایران به عنوان صنعتی پویا و متمکن، وارد دوران بلوغ خود شده است.اما آیا در واقع همین اتفاق افتاده است.اگر بستر فنی را آماده بدانیم ایا می توانیم بگوییم صنعتی به بلوغ رسیده است. اساسا شاخص های بلوغ چیست؟ اگر بالغ شده و چنین است کدام یک از مدل های کسب وکار در حوزه بانکداری الکترونیک به صورت مستقل و پویا اکنون در کشور وجود دارد؟گستره کارتهای اعتباری، نظام کارمزد پویا یا شرکتهای مستقل نرم افزاری و وابسته به بانکها؟ کدام یک از این سه مورد در کشور ما وجود دارد.

بانک مرکزی دو ویژگی دوران بلوغ را برمی شمرد:

– ضرورت شناخت دقیق‌تر بازیگران کلیدی صنعت نسبت به محیط اطراف

– درکی صحیح از «تصویر بزرگ» صنعت، در قاب اقتصاد کلان ایران است

اکنون این  سوال مطرح می شود که با شناخت بازیگران کلیدی این بازار چه نتایجی حاصل می شود جر اینکه این بازیگران چندان هم بر مدار خوداتکایی گام برنمیدارند.

اگر نظام دولتی و وابستگی را از این بازیگران بگیریم جز بازیگرانی لاعر و  نحیف چیزی باقی نمی ماند.از سوی دیگر اگر چه در ظاهر بازار صنعت بانکداری الکترونیک ما بزرگ است اما عمق چندانی ندارد.ابزارها و سامانه ها کلیک های میلیاردی را رقم میزنند اما روی این بستر ، گستره کسب و کار پویا هنوز یک رویاست.ما بانکداری الکترونیک نداریم اما می توانیم تا حدی ادعا کنیم بستر نرم افزاری نسبتا مناسبی داریم

کارشناسان بانک مرکزی درنهایت اعتقاد دارند:عناصر اصلی این صنعت یعنی بازی‌سازان و بازیگران هرچند قاعدتاً به‌ دلیل ضرورت‌های حرفه‌ای، درکی واقع بینانه از «نمای نزدیک» محیط دارند اما با توجه به گستردگی و شعاع اثر بانکداری الکترونیک، لازم است هر از گاهی صنعت را در «نمای دور» نیز رصد کنند.

نکته آن است که تا وقتی کسب و کاری به درستی شکل نگیرد اساسا ایجاد درک درست از هر نمایی چه دور و چه نزدیک چندان واقعی نخواهد بود.نمونه انحراف از مسیر در کشور ما کم نیست.
این کارشناسان عبارتند از:دکتر حمید قنبری ، مجید عینیان ، دکتر زهرا خوشنود، دکتر نوشین حیدری، مریم همتی، عطیه رضوان و فائزه علیمحمدی
 نظام شش گانه پرداخت

کارشناسان بانک مرکزی اخیرا نمایی از نطامهای پرداخت را منتشر کرده اند.در این نما نظامهای پرداخت در کشور ما در شش دسته سامانه های امنیتی،سامانه های نظارتی، سامانه های کلان، سامانه های خرد و سامانه های ریز تقسیم شده اند.

سامانه های نظارتی

سامانه های نظارتی یه 10 سامانه تقسیم شده اند که عبارتند از سامانه های چکاوک(سامانه مدیریت الکترونیکى چک) صیاد(صدور یکپارچه الکترونیکى دسته چک)،کاشف(مرکز امنیت تخصصى)،نشتا ((IFW) استانداردسازى مدل بانکى)، مکنا(مرکز کنترل و نظارت اعتبارى)، سناب (سامانه نظارت الکترونیکى بانک ها)، سنا( سامانه نظارت ارز ) سامانه پورتال ارزی، سامانه سینپ(سامانه نطارت پولی) و نسیم (سامانه بانکدارى متمرکز بانک مرکزى)

سامانه های امنیتی

این سامانه ها پنج سامانه به نماد،نهاب،مینا وISMS تقسیم میشوند که به ترتیب به نظام مدیریت امنیت داده ها،سامانه هویت سنجى الکترونیکى بانکى، مدیریت یکپارچه نگاشت اطلاعات و سامانه مدیریت امنیت اطلاعات مربوط می شوند.

سامانه های کلان

این سامانه ها به سه سامانه ساتنا،تابا و سیما تقسیم  شده اندکه به ترتیب به  تسویه ناخالص آنى ، زیرساخت انتشار و تسویه اوراق بهادار الکترونیکى و (CSD) سامانه مدیریت یکپارچه اوراق بهادار مربوط می شوند.

سامانه های پیام رسان

این دسته از سامانه ها به دو بخش سپام و ECE تقسیم میشوند و به ترتیب به سامان دهی امور  پیام رسانى الکترونیکى مالى و پروتکل تبادل الکترونیکى مکاتبات اختصاص یافته اند.

پرداخت های خرد

سامانه پرداخت های خرد در قالب دوسامانه شاپرک و شتاب و پایا تقسیم شده اند که به ترتیب به ساماندهی امور شبکه الکترونیکى پرداخت کارتى، شبکه تبادل اطلاعات بین بانکى و اتاق پایاپاى الکترونیک می پرازند.

پرداخت های ریز

همچنین سامانه های پرداخت ریز کشور نیز در قالب دو سامانه سپاس و کیوا گروه  بندی شده اند و به ترتیب به سامانه پرداخت الکترونیک سیار
و کیف وجه الکترونیک مربوط می شوند.