رشد مثبت اقتصادی؛ واقعی یا ساختگی؟

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،از همشهری اعلام این ارقام می‌تواند خبر خوشی باشد، چراکه اقتصاد ایران پس از 3سال تجربه رشد منفی(رشدمنفی 6.8 درصد در سال91) و کوچک‌شدن، باردیگر به شرایط طبیعی بازگشته است. هرچند این شرایط همچنان با وضعیت رونق اقتصادی فاصله دارد. اعلام ارقام رشد اقتصادی اما با واکنش برخی فعالان و کارشناسان اقتصادی مواجه شد. به اعتقاد آنها ارقام اعلامی رشد اقتصادی با واقعیات اقتصادی کشور همخوانی نداشته و بیش از اندازه خوش‌بینانه است.

در تبیین الزامات و شاخص‌های رشد اقتصادی می‌توان تا حدی حق را به منتقدین داد. براساس نظریه‌های اقتصادی رشد اقتصادی هر کشور با متغیرهایی مانند رشد تجارت خارجی (اعم از صادرات و واردات)، رشد سرمایه‌گذاری (داخلی و خارجی، دولتی و خصوصی)، کاهش نرخ تورم، کاهش هزینه‌ها و مخارج مصرفی دولت و افزایش خصوصی‌سازی ارتباط مستقیم دارد. بدون فعال شدن این متغیرها عملا رشد اقتصادی معنایی ندارد. براساس آمار گمرک تجارت خارجی ایران در 3‌ماه نخست سال92 درحدود 5میلیارد دلار افزایش داشته است. این افزایش عمدتا در حوزه واردات است.

افزایش واردات به‌طور ذاتی تضادی با رشد اقتصادی ندارد و چه بسا درصورت واردات کالاهای سرمایه‌ای مفید به حال رشد اقتصادی هم باشد. اما تأمل در واردات 3ماهه به کشور نشان می‌دهد که بخش قابل‌‌توجهی از واردات کالاهای مصرفی بوده که می‌تواند تأثیر معکوس بر رشد اقتصادی داشته باشد. در حوزه سرمایه‌گذاری نیز گزارش مشخصی از رشد این مقوله وجود ندارد. نرخ تورم نیز اگرچه کاهش محسوسی داشته است اما تا رسیدن به نقطه مثبت برای رشد اقتصادی (تورم تک‌رقمی) همچنان فاصله دارد. در حوزه خصوصی‌سازی نیز علائم و عملکرد مشخص و مثبتی در یک سال اخیر دیده نمی‌شود. در مقابل این عوامل، متغیرهایی وجود دارد که می‌تواند مؤید ارقام رشد اقتصادی اعلامی مقامات دولتی باشد.

افزایش 5برابری تخصیص بودجه عمرانی در ماه‌های نخست سال93 نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته، عدم‌افزایش هزینه‌ها و مخارج مصرفی دولت از طریق انقباض و انضباط نسبی مالی و افزایش اندک تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی عواملی هستندکه می‌توانند روند رشد اقتصادی کشور را تقویت کنند. در این میان اما عامل مهمی که در مثبت شدن رشد اقتصادی کشور مؤثر بوده، فضای روانی مثبتی است که پس از روی کار آمدن دولت جدید ایجاد شده است. فضای روانی نامساعد در 2سال آخر دولت قبل در کنار فشار بالای تحریم‌های اقتصادی، روند سقوط و منفی شدن رشد اقتصادی را تشدید کرد. با این تفاسیر باید ارقام اعلامی رشد اقتصادی را تاحدی واقعی دید هرچند حال باید منتظر ماند و دید که سیاست‌های اقتصادی دولت که با بسته سیاستی خروج از رکود به منصه ظهور رسیده چه تأثیر مستقیم و واقعی در تقویت روند رشد اقتصادی کشور خواهد داشت؟